Kreetta Onkeli, Książka o chłopcu, który stracił pamięć

Dobra książka otwiera oczy. Wzrusza, rozśmiesza, intryguje, każe się zatrzymać, nie pozwala się zatrzymać albo wszystko to naraz. Trafia do wybrednych moli książkowych, uderza jak obuch w początkujących czytelników – albo jedno i drugie. Dobra książka pozostaje w głowie dłużej niż w rękach lub na ekranie. Do dobrej książki chce się wracać mimo istnienia innych dobrych książek. Jeśli wrócisz, mimo wszystko, a książka nadal spełnia powyższe wymogi, mam śmiałość nazwać ją bardzo dobrą.

„Książka o chłopcu, który stracił pamięć” jest bardzo dobra.

Z punktu widzenia tłumaczki dodam jeszcze jedno rozpoznawalne kryterium bardzo dobrej książki: czyta się ją z góry i/lub pod górkę, tłumaczy zawsze pod górę. Jakkolwiek pokrętnie to brzmi.

Poniżej próbka powstała w wielkich trudach:

Do tej pory Arto patrzył w górę. Teraz postanowił, że będzie utrzymywał wzrok na swojej wysokości. Na placu za Szklanym Pałacem nie było dzieci. Jedyne oczy będące na poziomie jego oczu, spoglądały w ziemię. Należały do żebraczki.  Bił od niej spokój. To dziwne, pomyślał Arto, bo przecież ręce i twarz ma brudne, połamane paznokcie, a ubrania jakieś takie staroświeckie. Jakby trochę... nie takie jak trzeba. Puchowa kurtka w upalny dzień? I jeszcze te filcowe kozaki, które kojarzą się od razu ze Świętym Mikołajem. Kozakom nigdzie się nie spieszyło; mijały je nogi ozdobione w najnowsze adidasy, skórzane botki i szpilki przypominające metalowe gwoździe. Kolorowe buty przeskakiwały i postukiwały, a kozaki szły. Ich właścicielka nie wydawała się ani trochę zmieszana, chociaż ze wszystkich mieszkańców Helsinek jej jest na pewno najgorzej.

A, jednak nie. Arto przypomniał sobie nagle, co go spotkało i poczuł, że spada na niego potężna ulewa rozżalonych myśli. Co tam ulewa, to był grad: grad żalu nad sobą! To on ma najgorzej. Nie dość, że stracił pamięć, to najwyraźniej nie pamięta go również nikt inny...  Zerknął znów na żebraczkę i poczuł dziwną siłę. Postanowił, że zachowa ten sam spokój, który wokół siebie roztaczała. Nawet jeśli niczego nie zdoła sobie sobie przypomnieć i nawet jeśli nie znajdzie nikogo znajomego, zachowa spokój. Popłoch na nic się nie przyda, przeciwnie; od tego może poczuć się tylko gorzej. A przecież nie jest tak do końca źle: wie przecież, że jest w swoim mieście rodzinnym, rozumie swój język ojczysty – fiński i nawet nie ma mrozów. Zachciało mu się śmiać, co to za szaleństwo jakieś!

- A gały ci nie wypadną?

- Słucham? – zapytał.

Spod brwi zerkał na niego jakiś chłopiec, trochę wyższy i znacznie okrąglejszy. Miał twarz upstrzoną pryszczami i spierzchnięte wargi. Obryzał paznokcie, choć Artowi wystarczył jeden rzut oka, by stwierdzić, że nie ma tam nic do obgryzania. Chłopiec miał na sobie wielki T-shirt, tak wielki, że sięgał mu do kolan, nad którymi kryły się pewnie krótkie spodenki. Chłopiec miał też długie, skołtunione włosy. Fajne. Też bym takie zapuścił, pomyślał Arto, gdyby mama mi pozwoliła... Mama!

(s. 9-10)

W 2013 roku „Książka...” została uhonorowana prestiżową Finlandią Junior, a prawa do niej zostały sprzedane do Turcji i Estonii. Ukazało się już tłumaczenie duńskie (autorstwa Siri Nordborg Møller).

Tekst: Kreetta Onkeli

Projekt okładki: Ninka Reittu

Tytuł oryginału: Poika joka menetti muistinsa

Wyd. Otava 2013, s. 110